Alleen op een eiland: het ervaren van eenzaamheid op Rottumerplaat
Op het moment van schrijven is het exact vijftig jaar geleden dat Jan Wolkers (1925–2007) en Godfried Bomans (1913-1971) – twee gedenkwaardige schrijvers uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis van de 20e eeuw – elk een week op het onbewoonde eiland Rottumerplaat doorbrachten. Bomans kwam op 10 juli 1971 op het Waddeneiland aan en werd een week later afgelost door zijn collega-schrijver Jan Wolkers, die tot 24 juli 1971 op Rottumerplaat verbleef.
Broedgebied voor vogels
Rottumerplaat – ooit een zandplaat maar tegenwoordig een heus eiland – is verboden terrein voor toeristen. Het natuurgebied wordt enkel bewoond door vogels als de strandplevier, de eidereend en de dwergstern, die er ongestoord kunnen broeden. Op het eiland bevindt zich een observatietoren welke in het broedseizoen gebruikt wordt door een tweetal vogelwachters.
Deze hut dient uiteraard in goede staat te verkeren wanneer de vogelwachters in het voorjaar hun tellingen op het eiland komen verrichten. De observatietoren wordt daarom jaarlijks gecontroleerd op eventuele (storm)schade en wanneer dat nodig is wordt de hut tijdig gerepareerd. Dit soort onderhouds- en reparatiewerkzaamheden worden tegenwoordig praktisch ondersteund door een weldoordachte bedrijfswageninrichting die bij Worksystem verkrijgbaar is en waarmee inmiddels tal van service- en bedrijfswagens, maar ook reparatieschepen uitgerust zijn. Zo kunnen de jaarlijkse werkzaamheden aan de observatietoren op Rottumerplaat binnen een etmaal verricht worden.
Verslagen van de eenzaamheid
Toen de vogelwachters van Rottumerplaat in juli 1971 van een vakantie op het vasteland genoten, besloten Bomans en Wolkers om het onbewoonde eiland beurtelings te bezoeken. Wijlen Willem Ruis (1945-1986) onderhield dagelijks via de radio contact met de beide heren – van mobiele telefonie was in die tijd immers nog geen sprake – zodat heel Nederland mee kon genieten van hun belevenissen. Bomans heeft het leven in afzondering op Rottumerplaat niet als prettig ervaren. Wolkers daarentegen genoot met volle teugen van zijn eenzame dagen in het prachtige natuurgebied.
Het is niet ongewoon dat literaire romans autobiografische elementen bevatten. Nadat de beide schrijvers de eenzaamheid aan den lijve ondervonden hadden waren ze in staat hun oeuvre te verrijken met eerstehands verslagen over het leven in volledige afzondering. Zo verscheen in datzelfde jaar Groeten van Rottumerplaat, het boek van Wolkers waarin hij verslag doet van zijn fantastische belevenissen op het vogeleiland. Voor Bomans was het avontuur op Rottumerplaat een van zijn laatste ervaringen: in datzelfde jaar kwam hij helaas te overlijden. In 1972 werd postuum het boek Op reis rond de wereld en op Rottumerplaat uitgegeven.
